Interview with Ylber Mirta, Head
of Water Department, Ministry of Environment and Physical Planning, and Focal
Point for National Natural Heritage in the FYR of Macedonia
How is FYR of Macedonia
protecting the natural and cultural heritage of Lake Ohrid?
The
FYR of Macedonia is making continuing efforts to protect the natural and
cultural heritage of Lake Ohrid region. In this framework, some important laws
and regulations have been approved at the national level, defining the ways,
conditions and tools to protect this natural and cultural heritage. These
include laws no. 20/04 and 71/04 for cultural protection of the heritage, and
75/2010 for management of the natural and cultural heritage of Lake Ohrid. Other
laws include: on nature protection; on environment protection; on waters
management; on ratification of the Convention on Environmental Impact
Assessment in a Transboundary Context (informally called the Espoo Convention);
on ratification of the Aarhus Convention, and on ratification of the Helsinki
Convention for transboundary waters. Based also on the national legislation,
the Directorate for Protection of Cultural Heritage at the Ministry of Culture has
finalised procedures for a project-plan management of the cultural and natural
heritage of Lake Ohrid. The last version of this plan for 2015–2026 was prepared
in 2015.
Lately
the Ministry of Culture, in cooperation with the Ministry of Environment and
Physical Planning of the Republic of Macedonia, have started a process to
establish a commission for management of the cultural and natural heritage of
Lake Ohrid region.
What are
the main threats to the Lake Ohrid region?
Implementation
of the laws I mentioned earlier and enforcement of continuing inspections by the
State Inspectorate of Environment and other inspectorates are minimising the
threats posed to our Lake Ohrid. Some of the problems or challenges that impact
the natural and cultural heritage of Lake Ohrid in both countries include sewage
(wastewater) treatment, waste management, uncontrolled urbanisation, destruction
of natural values, lack of awareness of values and importance of the region. To
overcome these challenges we are implementing some regional projects, including
the following:
·
Enabling Transboundary Cooperation and
Integrated Water Resources Management in the Extended Drin River Basin;
UNDP/GEF·
Protection and sustainable use of biodiversity
in Ohrid, Prespa and Skadar Lakes GIZ;
Climate Change Adaptation Programme in the Western
Balkans GIZ
What are the challenges for the
joint management of transboundary Lake Ohrid ?
The
project Towards strengthened governance
of the shared transboundary natural and cultural heritage of the Lake Ohrid
region, which is being implemented in
the framework of an upstream process initiative, is a good opportunity to
identify and protect the natural and cultural assets of the lake and improve transboundary
cooperation and management. The Ministry of Culture, Ministry of Environment
and Physical Planning, and also the Office for Protection of Natural and
Cultural Heritage, have been actively involved since the start of this project,
in all the meetings and joint activities, in order to give maximal support for
its implementation.
We
conclude that joint management and the creation of an integrated system to
manage the natural and cultural values of Lake Ohrid, as one of the most important
ecosystems in the world, is a common objective with our neighbouring country the
Republic of Albania.
We
strongly support the contribution and assistance of UNESCO and advisory bodies
of the International Centre for the Study of the Preservation and Restoration
of Cultural Property (ICCROM), International Council on Monuments and Sites
(ICOMOS) and International Union for Conservation of Nature (IUCN), which with
their maximal engagement and dedication have helped us to better identify and
face the challenges that impact negatively on our shared transboundary lake
region.
* This interview is taken in January, and published at Newsletter 4 "Protecting Lake Ohrid"
Shqip
Interviste/ Ylber Mirta, Kreu i Departamentit të Ujërave në Ministrinë e Mjedisit dhe Planifikimit Fizik dhe pikë kontakti për Maqedoninë në UNESCO
Interviste/ Ylber Mirta, Kreu i Departamentit të Ujërave në Ministrinë e Mjedisit dhe Planifikimit Fizik dhe pikë kontakti për Maqedoninë në UNESCO
Si po e mbron
Qeveria Maqedonase pasurinë natyrore dhe kulturore të Liqenit të Ohrit?
Ish republika
Jugosllave e Maqedonisë po bën përpjekje serioze për të mbrojtur trashëgiminë
natyrore dhe kulturore të rajonit të Liqenit të Ohrit. Në këtë drejtim, janë miratuar
disa ligje dhe rregulla në nivel kombëtar, të cilat rregullojnë mënyrat,
kushtet dhe mundësitë për mbrojtjen e trashëgimisë natyrore dhe kulturore të
rajonit, ndër të cilët vlejnë të përmenden: Ligji për mbrojtjen e trashëgimisë
kulturore “Fletore zyrtare e RM” Nr. 20/04, 71/04; Ligji për menaxhimin e
trashëgimisë natyrore dhe kulturore në rajonin e Ohrit Nr. 75/2010. Gjithashtu
vlejnë të përmenden edhe Ligji për mbrojtjen e natyrës, Ligji për mbrojtjen e
mjedisit, Ligji i ujërave, Ligji për ratifikimin e ESPO Konventës, Ligji për
ratifikimin e onventës së Aarhus si dhe
Ligji për ratifikimin e Konventës së Helsinkit për ujëra ndërkufitare. Në
pajtim me legjislacionin kombëtar, Drejtoria për mbrojtje të trashëgimisë kulturore
pranë Ministrisë së kulturës ka bërë finalizimin e procedurave për sjelljen e
projekt-Planit për menaxhim me trashëgiminë kulturore e natyrore të rajonit të
Ohrit. Versioni i fundit i projekt-Planit për menaxhim me trashëgiminë
kulturore e natyrore të rajonit të Ohrit (2015 - 2026), është pregatitur në
vitin 2015, kurse tani në procedurë është procesi i realizimit të “Vlerësimit
Strategjik të ndikimit të planit në mjedis”. Në bazë të Ligjit për menaxhim për
trashëgiminë kulturore e natyrore të rajonit të Ohrit, Ministria e Kulturës në bashkëpunim me Ministrinë e Mjedisit dhe
Planifikimit Hapësinor ka filluar procesin e formimit të Komisionit për
menaxhimin e trashëgimisë kulturore e natyrore të rajonit të Ohrit, si
strukturë drejtuese për kontrolle të presioneve zhvillimore, komision ky që
duhet të formohet nga ana e Qeverisë së Republikës së Maqedonisë.
Cilat janë kërcënimet kryesore për rajonin e
Liqenit të Ohrit?
Zbatimi i denjë i ligjeve të lartëpërmendura
si dhe rritja dhe kontrollimi i vazhdueshëm nga ana e Inspektoratit shtetëror
të mjedisit si dhe Inspektorateve të tjera kompetente, bën që sadopak të
zvogëlohen këto kërcënime. Gjithashtu vlen të përmendet edhe respektimi i
marrëveshjes ekzistuese dypalëshe të vitit 2005, të firmosur në kuadër të
Projektit për Mbrojtjen dhe Zhvillimin e qëndrueshëm të Liqenit të Ohrit.
Sfidat që ndikojnë negativisht në trashëgiminë kulturore dhe natyrore të
rajonit nga të dy anët e Liqenit të Ohrit janë të ngjashme: çështja e trajtimit
të ujërave të zeza, keqmenaxhimi i mbeturinave, urbanizimi i pakontrolluar, shkatërrimi
i vlerave natyrore, mosnjohja e vlerave të këtij rajoni, etj. Në drejtim të
tejkalimit të këtyre problemeve dhe sfidave me të cilët përballet rajoni i
Liqenit të Ohrit, në realizim e sipër janë edhe këto projekte rajonale:
Projekti UNDP/GEF : “Mundësimi i bashkëpunimit ndërkufitar dhe menaxhimi i
integruar me resurset ujore në basenin e lumit Drin”; Projekti GIZ “Mbrojtja
dhe përdorimi i qëndrueshëm i biodiversitetit në Liqenet Ohër, Prespë e Shkodër
si dhe Projekti GIZ “Programi i adoptimit në ndryshimet klimaterike në
Ballkanin Perëndimor”.
Cilat janë sfidat e menaxhimit të përbashkët
ndërkufitar të liqenit të Ohrit?
Projekti: “Drejt
një qeverisjeje të përbashkët të trashëgimisë natyrore dhe kulturore
ndërkufitare të rajonit të Liqenit të Ohrit” që realizohet në kuadër të
iniciativës “Upstream process” është një rast i mirë i identifikimit dhe
ruajtjes së aseteve kryesore natyrore dhe kulturore të liqenit, si dhe
përmirësimit të bashkëpunimit e menaxhimit ndërkufitar. Ministria e Kulturës,
Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor si dhe Zyra e Mbrojtjes së
Trashëgimisë Natyrore dhe Kulturore, nëpërmjet përfaqësuesve të tyre kanë qenë
të përfshirë në mënyrë aktive, që në fillim të këtij projekti, në të gjitha
aktivitetet, duke dhënë mbështetjen maksimale për realizimin dhe zbatimin e
projektit që do zbatohet në të ardhmen. Mund të konstatojmë se menaxhimi i
përbashkët dhe krijimi e një sistemi të integruar për menaxhimin e trashëgimisë
së vlerave kulturore dhe natyrore të rajonit të liqenit të Ohrit, si një nga
ekosistemet më të mira në botë, është një objektiv i përbashkët me fqinjin
tonë, Republikën e Shqipërisë. Si
përfundim, përshëndesim kontributin apo përkrahjen e UNESCO-s dhe organeve
këshilluese të Komisionit të Trashëgimisë Botërore ICCROM, ICOMOS dhe IUCN, të
cilat me anë të angazhimit të tyre maksimal na mundësojnë si të identifikojmë
më mirë dhe të adresojmë dhe të përballemi me sfidat që ndikojnë negativisht në
trashëgiminë kulturore dhe natyrore të rajonit.