Veprimtaria humane ne pellgun ujembledhes te liqenit te Ohrit dhe ndikimi i tyre ne gjendjen mjedisore te liqenit te Ohrit

Liqeni i Ohrit është një liqen i thellë, oligografik me prejardhje tektonike dhe ndër 2-3 liqenet më të lashta në botë. Kjo ekzistencë e gjatë e liqenit ka lejuar zhvillimin e një ekosistemi të jashtëzakonshëm, i cili ruan një shkallë të mrekullueshme të biodiversitetit endemik. Nga ana objektive, Liqeni i Ohrit përfaqëson një dukuri natyrore të pakrahasueshme sipas kriterit (vii) të Direktivave Operative për Zbatimin e Konventës së Trashëgimisë Botërore. Duke ruajtur rreth 1,500 specie, dhe më shumë se 300 specie endemike, Liqeni i Ohrit mund të konsiderohet ndoshta si një ndër liqenet më me shumëllojshmëri në botë duke llogaritur edhe sipërfaqen e zonës.

Evoluimi i biodiversitetit jashtëzakonisht të pasur të Liqeni të Ohrit lidhet ngushtë me ekologjinë e tij të veçantë. Ashtu si në shumicën e liqeneve të tjera, ekologjia e Liqenit të Ohrit është një pasqyrim i pellgut ujëmbledhës dhe mjedisit të tij eko-klimatologjik. Prania dhe evoluimi i biodiversitetit të pasur të liqenit mbështetet nga rrjedha nënujore e ujit të freskët, të pastër e të pasur me oksigjen në liqen. Liqeni është ende mjaft oligografik, me një kthjelltësi prej 14m, por mesatarja e përqendrimit total të fosforit është rritur në 4.5 mg m-3.

Por pavarësisht kesaj, Liqeni i Ohrit po përjeton ndryshime të mëdha natyrore mjedisore rezultat i ndikimit antropogjen gjithnjë në rritje në vitet e fundit duke u kthyer në një burim shqetësimi. Ka disa të dhëna për një “krizë të frikshme të biodiversitetit” për shkak të ndikimeve të njerëzve të cilat janë grumbulluar përgjatë dhjetëvjeçarëve të fundit.

Aktualisht shqetësimet kryesore të ruajtjes për Liqenin e Ohrit përfshijnë ndikime të shumta që ndodhin ne pellgun e tij ujembledhes, perdorimin pa kriter të tokës, sidomos në zonën litorale, trysnitë nga veprimtari të paqendrueshme në bujqësi dhe pylltari, trysnitë nga veprimtaritë turistike dhe popullsia në rritje pranë kufirit ndarës ujor, speciet e huaja, degradimi i habitateve natyrore, si dhe ndryshimet e klimës globale.

Projekti “Evidence based campaign “Protecting Lake Ohrid”, zbatuar nga DMO ALBANIA, mbeshtetur nga Co-Plan permes thirrjes se granteve per mjedisin, financuar nga Bashkimi Europian, ka ndërmarë këtë investigim për të evidentuar ndotesit potenciale të ekosistemit te liqenit të Ohrit, rankimin e tyre, adresimin e problematikave tek piramida politikeberese në nivel qëndror dhe local si dhe tek të gjithë “grupet e interesit” në rajon, me qëllim jo vetem sensibilizimin e tyre, por edhe gjetjen e zgjidhjeve efektive duke lehtësuar përdorimin efektiv dhe të përgjegjshëm të burimeve natyrore në rajonin ndërkufitar rreth Liqenit të Ohrit, per te siguruar dhe garantuar kështu zhvillimin e qëndrueshëm të rajonit.

Investigimi përfshiu pjesen shqiptare te pellgut ujembledhes te liqenit te Ohrit, dhe në veçanti ne keto fusha prioritare:

-  Ndotja nga burimet pikesore – rezultat i veprimtarive apo aktiviteteve qe cojne ne rritje te sasise se fosforit e te metaleve te renda qe hyjne ne liqen prej tyre duke kercenuar seriozisht kushtet oligotrofike dhe cilesine e ujit te liqenit veçanerisht ne zonat bregliqenore.
-  Ndotja nga burimet difuze – rezultat i veprimtarive e praktikave menaxhuese te tokes urbane, bujqesise dhe pyjeve ne pellgun ujembledhes te liqenit te Ohrit te cilat ndikojne ne sasine e fosforit qe hyn ne liqen nga keto burime.

“Evidence based campaign “Protecting Lake Ohrid”
Investigimi synon qe permes ketij informacioni te detajuar dhe professional ti adresoje ne rruge te drejte problematikat e ketij ekosistemi sa unikal aq dhe delikat, të rrisë vetëdijen dhe njohuritë e palëve të interesuara lokale por jo vetëm, për të kontribuar në zvogëlimin e problemeve që rrezikojnë Liqenin e Ohrit për shkak të përdorimit dhe menaxhimit jo të qëndrueshëm të burimeve natyrore.

Ndotesit Potenciale ne burimet natyrore te liqenit te Ohrit

Gjetjet per ndotesit e Liqenit te Ohrit ne kuader te projektit e financuar nga Bashkimi European “Evidence based campaign “Protecting Lake Ohrid”.

Liqeni i Ohrit dhe pellgu ujembledhes i tij mbetet nje ekosistem vital me shume asete, pasuria dhe larmia e te cilave jane edhe arsyet kryesore pse njerezit kane zgjedhur te jetojne ne kete rajon. Kerkimet shkencore tregojne nje lidhje te qarte midis ekonomise dhe burimeve te shendetshme te liqenit te Ohrit.

Por studimet e kryera ne dy dekadat e fundit, kane argumentuar keto probleme shume serioze mjedisore qe kerkojne jo vetem evidentimin e tyre por dhenien edhe te alternativave per zgjidhjen e tyre. Keshtu :

-  Perqendrimet e fosforit ne pjese te caktuara te tij jane aq te larta sa qe mund te shkaktojne rritje te tepruar te algave te cilat fillimisht e kthejne ujin ne ngjyre te gjelber dhe me pas algat zene gjithe siperfaqen ujore prane bregut. Algat do te pengojne perdorimin e ujit per argetim (per te notuar, levizjen e varkave etj.) dhe do te pakesojne nivelin e oksigjenit, çka gje qe do sjelle ndryshime dramatike te jetes bimore e te peshkut ne liqen.

Fosfori i cili shkakton keto probleme vjen nga shkarkimet e ujërave te zeza dhe nga shpelarja e siperfaqeve bujqesore, pyjore dhe urbane. Sasia e fosforit qe futet ne liqen duhet te zvogelohet, per te patur nje ekosistem te shendetshem dhe nje shfrytezim sa me te kendshem te liqenit nga banoret dhe turistet qe frekuentojne kete zone.

- Prania e stoqeve te sterileve e te mineraleve ne pellgun ujembledhes ka shkaktuar rritjen e vazhdueshme te permbajtjes se metaleve te renda si Fe, Cu, Ni, Co dhe Cr ne ujin e liqenit dhe ne sedimentet e tij, çka perben nje rezik potencial per intoksikimin e botes ujore ne liqen. Disa nga keto metale jane biakumuluar te peshqit, zogjte dhe demtojne potencialisht shendetin e njerezve qe ushqehen me keto kafshe.

Meqenese keto metale infiltrojne ne ujërat nentokesore ato perbejne rrezik edhe per njerezit qe marrin ujin e pijshem nga keto zona. Nga pervoja e vendeve te tjera eshte vertetuar se marrja nepermjet ushqimit per nje kohe te gjate e ketyre metaleve dhe e metaleve te tjera qe hasen ne keto zona, ka shkaktuar efekte te tmerrshme ne shendetin e njerezve.

 Ka edhe probleme te tjera, (gjuetia pa kriter e peshkut dhe e zogjve, demtimi i disa zonave te shumimit te tyre, demtimi i burimeve ujore, lumenjve, tokes bujqesore apo ndryshimin e bregut te liqenit nga zhvillimi), si dhe te pasurive kulturore te rajonit, per te cilat duhet nje Plan Veprimi i cili parashtron menyrat per uljen e ndotjes nga keto elemente, identifikon strategji te pershtatshme per restaurimin e pjeseve te kontaminuara, si dhe rekomandon zgjidhje perkatese. 

Liqeni më i vjetër i Evropës ndikon klimën ne rajon prej 1.36 milion vjet.

Një artikull mjaft interesant nga Ben Long i Universitetit Wollongong tregon për zbulimet e një ekipi ndërkombëtar shkencëtarësh, i cili ka investiguar shtratin e Liqenit të Ohrit dhe ka identifikuar sesi liqeni më i vjetër në Evropë ka ndikuar prej 1.36 milion vjetësh mbi klimën në rajon, veçanërisht për rreshjet e shiut gjatë periudhes se dimrit. Të dhënat e mbledhura nga Liqeni i Ohrit do të mundësojnë të kuptuarit më mirë se si ndryshimi i klimës do të ndikojë në rajon në të ardhmen.
Perkthimi i artikullit origjinal:  

Dr Alexander Francke nga Shkolla e Tokës, Atmosferës dhe Shkencave të Jetës, Universiteti i Wollongong, Australi. Photo: Paul Jones, UOW

Duke analizuar bërthamat e sedimenteve nga shtrati i liqenit më të vjetër të Evropës, një ekip ndërkombëtar shkencëtarësh  ka krijuar një histori të detajuar klimatike të Mesdheut veri-qendror që shtrihet per 1.36 milion vjet — dhe zbuloi mekanizmin e klimës që ka nxitur reshjet e dimrit në rajon.

Shkencëtarët, përfshirë doktor Alexander Francke nga Universiteti i Wollongong (UOW),  shpuan  shtratin e Liqenit të Ohrit, i cili shtrihet në kufirin e Shqipërisë dhe Maqedoninë e Veriut dhe mendohet se është liqeni më i vjetër në Evropë. Studimi u drejtua nga Profesori i Asociuar Bernd Wagner nga Universiteti i Këln dhe Dr. Hendrik Vogel nga Universiteti i Bernës.

Rezultatet e hulumtimit të tyre janë botuar në revistën shkencore prestigjioze Nature.

Duke furnizuar informacione shume te rrendesishme mbi faktorëe që kanë nxitur klimën e rajonit te Mesdheut në të kaluarën, të dhënat që ata mbledhin do të ndihmojnë shkencëtarët të modelojnë më saktë klimën e ardhshme të rajonit nën ngrohjen globale.

Shpimi u bë në 245 metra thellësi dhe arriti në një thellësi maksimale prej 568 metrash në sediment. Analizat zbuluan se Liqeni i Ohrit u krijua për herë të parë 1.36 milion vjet më parë dhe ekziston vazhdimisht që prej ate kohe. Pasardhja e gjerë e sedimentit lejoi studiuesit të rindërtojnë klimën gjatë gjithë historisë së liqenit në detaje të hollësishme.

Të dhënat gjeokimike dhe të dhënat e polenit tregojnë se reshjet e dimrit u rritën në rajonin mesdhetar veri-qendror gjatë periudhave të ngrohta, interglaciale. Gjatë këtyre intervaleve, simulimet e modelit klimatik tregojnë rritje të ciklogenezës (zhvillimin dhe forcimin e zonave me presion të ulët në atmosferë) mbi Detin Mesdhe gjatë verës dhe vjeshtës vonë duke çuar në reshje domethënëse më të larta të dimrit.

Klima mesdhetare karakterizohet nga vera të thata dhe dimra të lagësht, kështu që reshjet e dimrit janë thelbesore për popullsinë e rajonit dhe bujqësinë.

"Ne zbuluam një lidhje midis musonit afrikan dhe reshjeve të dimrit në rajonin e Mesdheut, domethene midis sistemeve klimatike tropikale dhe reshjeve në gjerësi mesatare mijëra kilometra larg," tha Dr. Francke, një studiues i studimit në Laboratorin Gjeokronologjik të Wotongong Isotope.

"Kurdoherë që rrezatimi diellor i ardhur nga dielli rritet në hemisferën veriore keni këtë migrim drejt veriut të sistemit të klimës tropikale dhe ne shohim rritje të reshjeve gjatë dimrit në Liqenin e Ohrit. Ne e shohim këtë mekanizëm vazhdimisht gjatë 1.3 milion viteve të fundit."

Gjatë këtyre periudhave më të ngrohta, lëvizja drejt veriut e sistemeve klimatike tropikale shkaktoi temperatura më të larta të sipërfaqes së detit në Mesdhe dhe rritje të avullimit, duke forcuar zhvillimin lokal të ciklonit në Mesdhe dhe forcimin e sistemeve të presionit të ulët të Atlantikut të Veriut që migrojnë drejt lindjes.

"Ky sistem klimatik do të ishte mjaft i qëndrueshëm gjatë verës dhe vjeshtës deri sa ulja e temperaturave në dimër dhe ajri i ftohtë nga veriu bën që i gjithë sistemi të bëhet i paqëndrueshëm dhe ky sistem me presion të ulët lëviz drejt lindjes drejt Gadishullit Ballkanik dhe promovon reshjet në muajt e dimrit , "Shpjegoi Dr. Franke.

Aktualisht ekziston një mospërputhje në modelet e klimës se si ngrohja globale do të ndikojë në klimën mesdhetare dhe, veçanërisht, si do të ndikojë në reshjet e dimrit: disa modele tregojnë rritje të reshjeve të dimrit, të tjerë tregojnë se dimri do bëhet më e thatë.

Dr Francke thotë se të dhënat e mbledhura nga Liqeni i Ohrit do të mundësojnë një kuptim më të mirë se si ndryshimi i klimës do të ndikojë në rajon. Sidoqoftë, për shkak se ndryshimet klimatike të kohëve të fundit të drejtuara nga njerezit kanë shkaqe të ndryshe nga ngrohjet e mëparshme, nuk është akoma e sigurt nëse do të çojë në një rritje të ngjashme të reshjeve të dimrit në Mesdhe.

"Ne duhet të jemi të kujdesshëm. Ne nuk mund t'i marrim këto rezultate dhe të themi se nëse nxehet në të ardhmen dhe nuk dihet nese do të ketë edhe më shumë reshje gjatë dimrit në Mesdhe", tha Dr. Francke.

"Disa modele klimatike po parashikojnë më shumë reshje dimërore por të tjerë po parashikojnë dimra më të thatë. Sidoqoftë, modeluesit e klimës tani do të jenë në gjendje të përdorin të dhënat që kemi mbledhur nga Liqeni i Ohrit për të përmirësuar modelet e tyre dhe për të zhvilluar parashikime më të sakta se çfarë do të ndodhë në të ardhmen." 

Burimi ne anglisht: Europe's oldest lake traces 1.36 million years of climate

Shenim: Te drejtat e autorit per gjithe materialet ne site i perket  Lake Ohrid Heritage

Per cdo kerkese bashkepunimi, ju lutem na kontaktoni       tek https://www.facebook.com/LakeOhridHeritage/

Alarm- Ekonomitë e peshkut po shkatërrojnë ekosistemin e Liqenit të Ohrit

Burimet karstike në rajonin e Liqenit të Ohrit janë vërtetuar se krijojnë mikrohabitate që mbështesin speciet endemike. Furnizimi me ujë burimi me lëndë ushqyese të pakta, është thelbësore për mirëmbajtjen e gjendjes së tij oligotrofike të Liqenit të Ohrit. 

Prej vitit 2002 ne te gjithe zonen e burimeve karstike, (nga fshati Udenisht –Tushemisht deri në kufirin Jugor me Maqedoninë e Veriut, vihet re përdorimi i këtyre ujrave për rritjen e një specie aliene, pikërisht 'troftës kaliforniane'

Ekonomite e peshkut në zonën e burimeve të Drilonit dhe fshatin Tushemisht jane rreth 17, pjesa më e madhe e tyre brenda shtratit te lumit, duke përdorur rrjeta për ndarjen e tyre, duke u bërë kështu kërcënim i madh në faunën dhe florën unikale të liqenit, pasi individë të këtyre specieve mund të shpëtojnë dhe përhapen në liqen.

Po ashtu uji i ekonomive të peshkut në sistemin e burimeve të Drilonit ndot ujin me mbetje ushqimore dhe mbetje produktesh të peshkut, duke shtuar depozitimet të cilat ndryshojnë ekosistemin e burimeve dhe ligatinat përreth dhe ndot liqenin.(sasia e koncentratit qe perdoret nga ana e ekonomive eshte ne sasi prej disa qindra ton ne vit).

Duhet të theksohet se të gjitha ekonomitë janë të palicensuara, (Ligji per liqenet nderkufitare”, (Nr.9103,datë 10.7.2003, shpallur me dekret nr.3917, datë 30.7.2003, nuk lejon ngritjen e ekonomive për specie aliene në pellgun ujembledhës të liqenit te Ohrit). Po ashtu edhe ndërtimet që janë bërë brenda ekonomive jane pa leje, (nuk jane te miratuara nga KKRRT perkatese). 

Duhet të theksohet fakti se ky fenomen është prezent pothuajse në të gjithë lumenjtë që derdhen në liqenin e Ohrit, duke u bere një kercenim serioz për vetë ekosistemin. Nga nje investigim i kryer në pjesen me te madhe te lumenjte qe derdhen ne liqen rezulton se :

•  Lumi i Cerraves ka 3 ekonomi trofte
•  Driloni,8 ekonomi trofte
•  Tushemishti, 9 ekonomi trofte
•  Lumi i Verdoves, 2 ekonomi trofte
•  Lumi i Pogradecit, 2 ekonomi trofte
•  Lumi i Guri i Kuq, 4 ekonomi trofte
• Lumi i Memelisht,  3 ekonomi trofte
• Lumi i Udenisht, 4 ekonomi trofte
• Lumi i Pole Pojske, 5 ekonomi trofte
• Lumi i Buqeze Lin, 3 ekonomi trofte

         Gjithsej 43 ekonomi trofte

Vlen të theksohet se një pjesë e këtyre ekonomive përdorin si ushqim peshkun e vogel të liqenit te Ohrit që zihet nga peshkatarët sidomos ne zonen Udenisht-Piskupat, (sasia kjo qe arrin ne disa qindra kilogram në ditë). 

Kjo sasi peshku bluhet dhe perdoret si ushqim per te zevendesuar koncetratin. Ajo që është shqetësuese në këtë fenomen është fakti që kapja e peshkut të vogel jo vetëm që prish “zinxhirin” ushqimor në ekosistem, por ajo që është më e rëndësishmja është fakti qe zvogelon rezerven peshkore të liqenit, pasi nuk bëhet seleksionimi i sasise që zihet për ketë qellim, por në menyre joprofesionale përvec cironkës apo pllasices, përdoren si ushqim për ekonomitë e troftës edhe krapi, kleni, skobuzi, apo specie të tjera endemike, praktikë kjo me pasoja fatale për rezervën peshkore. 

Restaurimi i zones se burimeve te Drilonit është kritik për ruajtjen e regjimit hidrologjik të liqenit, për parandalimin e ndotjes së rëndë dhe eutrofikimit dhe për ruajtjen e bimëve të rëndësishme dhe komuniteteve të kafshëve të ekosistemeve të burimit. Kjo edhe per faktin se Burimet janë deklaruar si Monumente të Natyrës dhe ndryshimet të cilat u janë bërë atyre aktualisht, janë të paligjshme.

Ekonomitë përkatëse të peshkut janë një burim i madh i ndotjes dhe eutrofikimit dhe e vënë në rrezik me kultivimin e llojeve te huaja invazive në ekosistemin e liqenit. Sistemi i burimeve gjithashtu siguron furnizimin me ujë për Pogradecin, i cili duhet të mbrohet dhe të ruhet i pastër.

Po ashtu në zonën e Burimeve të Drilonit ka fenomene negative të tilla si :

-  Një nga burimet më të mëdha në zone është përvetësuar në mënyrë të paligjshme dhe përdoret si pronë private,
-    Burimet dhe rrethina jane modifikuar në mënyrë të konsiderueshme, kryesisht nga argjinaturat e betonit,
-     Lumenjtë e formuar nga burimet janë modifikuar në mënyrë të konsiderueshme, kryesisht nga brigjet e betonit dhe janë shndërruar në fermat e peshkut
-     Ndotja me antibiotikë dhe kimikate të tjera të përdorura nga fermerët e peshku
-     Një prej burime specifike te Drilonit, (ka nje sifon te thellë deri në 50 metra), eshte përvetësuar në mënyrë të paligjshme dhe përdoret si një fermë peshku,
-   Disa burime karstike jane përvetësuar në mënyrë të paligjshme dhe e përdorur si një ferma peshku dhe ne disa raste edhe për blegtorinë,

Gjithë kjo situatë është alarmante dhe kërkon reflektim të menjëhershëm të autoriteteve përgjegjëse. 

Këto fakte janë pjesë e një raporti investigativ mbi ndotësit potencialë të Liqenit të Ohrit, mundësuar nga projekti "Evidence based campaign on Protecting Lake Ohrid", zbatuar nga DMO ALBANIA, mbeshtetur nga Co-Plan permes nje skeme financimi per projekte nga Bashkimi Europian...

Projekt për evidentimin e ndotësve të Liqenit të Ohrit

Liqeni i Ohrit, pjesa shqiptare u bë pasuri e UNESCO në 5 korrik 2019 me vendim të Komitetit të Trashëgimisë Botërore në sesionin e 43 të mbajtur në BAKU, Azerbaxhan.

Për futjen e pjesës shqiptare të liqenit në UNESCO kanë dhënë një kontribut të veçantë vetë përfaqësuesit e UNESCO, pasi nuk mund të kuptohej që një Liqen mbi 3 milionë vite i vjetër, nga më të vjetrit në botë, të mbetej përgjysmë i listuar në UNESCO. Dihet tashmë se 2/3 e Liqenit, pjesa maqedonase ka qene e listuar që në vitin 1979 si pasuri natyrore dhe në 1980 si pasuri kulturore, duke u renditur ndër të paktat pasuri mikse botërore. Një projekt 3 vjecar i mbështetur nga BE-UNESCO dhe ministritë tona të Mjedisit dhe Kulturës përgatiti dosjen e nominimit të Liqenit të Ohrit, pjesa shqiptare, në UNESCO, e cila tashmë u realizua me sukses.

Por a është gati Shqipëria për ta mbrojtur Liqenin e Ohrit si pasuri e UNESCO? Shumë sfida dalin dhe qeveria shqiptare bashkë me gjithë grupet e interesit, duhet t'i paraprijë këtyre sfidave para se të vijnë si detyra të përcaktuara qartë nga UNESCO

Në këtë kuadër shoqëria civile ka nisur të aktivizohet. DMO Albania (organizatë për menaxhimin e destinacioneve me seli në Tiranë, ka fituar një projekt të titulluar: "Evidence based campaign for protecting Lake Ohrid" (një fushatë bazuar në fakte për mbrojtjen e liqenit të Ohrit). Ky është një projekt i mbështetur nga Co-PLAN përmes skemës së granteve "ENV.Net Factoring the Environmental Portfolio for WB and Turkey in The EU Policy Agenda", financuar nga Bashkimi Europian.

Qëllimi i projektit është të evidentojë ndotësit potenciale të ekosistemit të liqenit të Ohrit, rankimin e tyre, adresimin e problematikave tek piramida politikëbërëse në nivel qëndror dhe lokal si dhe tek të gjithë “grupet e interesit” në rajon, me qëllim jo vetëm sensibilizimin e tyre, por edhe gjetjen e zgjidhjeve efektive për mbrojtjen e burimeve natyrore në rajonin ndërkufitar rreth Liqenit të Ohrit.

Aktualisht kemi mundur të evidentojmë një nga kërcënimet kryesore të ndotjes së liqenit të Ohrit, që janë aktivitetet minerare ende aktive që shfrytëzojnë zonën e mbrojtur rreth Liqenit të Ohrit. Jane 7 licenca aktive për shfrytëzime minerare rreth zones se Liqenit të Ohrit, kresisht miniera e hekur nikelit, Gurit te Kuq- Pogradec, ajo e hekur nikelit Pojske, damba në Hudenisht etj. Një informacion të detajuar mbi gjithë impaktin mjedisor të aktiviteteve minerare në zonën e Liqenit do e japim në artikullin e ardhshëm.

Ndërkohë ndotës të tjerë potencialë të Liqenit, janë derdhja e ujërave të zeza në disa fshatra ku ende nuk është zgjidhur ky problem, është ndotja e liqenit nga aktivitetet humane, hedhja e plehrave në lumenjtë që derdhen në liqen, përdorimi i ujit të liqenit për lloj lloj aktivitetesh shtëpiake në shtëpitë që lagen nga Liqeni kryesisht ne Lin e Tushemisht etj

Projekti synon të që ngrejë alarmin për gjithë këta faktorë që ndotin Liqenin dhe t'u kërkojë autoriteteve përgjegjëse t'i adresojnë dhe t'i zgjidhin këto problematika. Ky qëllim i shërben Shqipërisë si shtet palë në UNESCO për mbrojtjen e Liqenit të Ohrit, i shërben dhe gjithë komunitetit që jeton rreth Liqenit të Ohrit dhe gjithë shqiptarëve për ta merituar dhe mbrojtur këtë pasuri dhe për t'ia lënë brezave në trashëgim.  

How Lake Ohrid ‘was saved’ during Enver Hoxha regime

The relations between dictatorial regime of Albania and former Yugoslavia have been very weird. Initially friendly, and then enemies. During WWII, the Communist Party of Yugoslavia helped Albania to create the Communist Party and to choose as first leader Mr. Enver Hoxha (1941).

 The beginning of these relations were very strong, and Yugoslavia helped the poor economy of Albania that time. But the aim of Yugoslavia was to turn Albania into its vassal or to integrate into Yugoslavia. The relations become tense and there was a moment where Enver Hoxha decided to turn the direction for closer relations with Soviet Union, splitting definitely with Yugoslavia.

That moment the leader of Yugoslavia Josif Broz Tito threatened Enver Hoxha that he will close the gates of Ohrid lake, from which flows the waters to Drin river, the only source for supplying Albania with energy. Than Enver Hoxha replied back: If you close the gates of Ohrid, I will drill the Mountain (Mali i Thate), open a tunnel and channel all the waters of Ohrid lake into Shkumbin river. So Ohrid Lake will be dried very soon.
And he really meant it. Enver Hoxha gathered all specialists and asked them to study if this was possible. The study confirmed that it was possible to do such a thing, and Enver Hoxha repeated the threat to Tito again. From that moment the Yugoslav government decided to withdrew, and never mentioned the gates of Ohrid again. Crazy times, crazy wars, crazy relations.

The fact is that the lake is there, shared by the two countries, today with very good relations. Today both countries should protect together this unique lake, part of World Heritage list.


Shqip

Historia e shpëtimit të Liqenit të Ohrit në diktaturë

Marrëdhëniet e Enver Hoxhës me udhëheqjen jugosllave kanë qenë nga më të çuditshmet. Gjatë Luftës Nacional Çlirimtare, Partia Komuniste e Jugosllavisë dërgoi përfaqësuesit e saj në Shqipëri dhe tashmë është i njohur fakti se ata ndihmuan në krijimin e PKSH-së dhe në vendosjen në krye të saj Enver Hoxhën. Këto marrëdhënie vazhduan edhe pas luftës e madje u shtrinë edhe në sektorin e ekonomisë. Por qëllimi i PKJ ishte që ta kthente ekonominë shqiptare në varësinë e saj e përfundimisht edhe Shqipërinë në një nga republikat e federatës jugosllave.
Prishja e marrëdhënieve shqiptaro-jugosllave u shoqëruan edhe me arrestime, vrasje e pushkatime. Këto marrëdhënie nuk njohën më përmirësim pasi përfundimisht Enver Hoxha u lidhe me BRSS dhe vendosi kontakte të ngushta miqësore me Stalinin. Pas kësaj periudhe Jugosllavia u shpall armike e Shqipërisë.

Por vendet fqinjë kanë edhe lidhje territoriale mes tyre. Nëse ndarjet territoriale nuk administrohen si duhet, atëherë paraqesin probleme… Në verën e një prej viteve më të thata, Jugosllavia vendosi të mbyllë portat e liqenit të Ohrit nga i cili furnizohet lumi Drin, burimi i vetem i energjise per Shqiperine ate kohe. Por përgjigja e udhëheqjes komuniste shqiptare ishte i menjëhershëm. “Nëse Tito mbyll portat e Ohrit për Drinin atëherë unë do të shpoj një tunel në Qafëthanë dhe do ta thaj fare Ohrin”, ka kërcënuar diktatori.
Ky deklarim nuk ishte i rastësishëm. Burime nga arkivat bëjnë me dije se për këtë qëllim u thirr një grup i specialistëve më të njohur në vend të kësaj fushe të cilëve iu kërkua një studim. Ky studim u përgatit në kohë rekord dhe iu paraqit diktatorit. Sipas këtij studimi, nëse shpohej një tunel në pjesën fundore të Qafëthanës, atëherë ai mund të thante krejtësisht ujin e Ohrit. Uji do të drejtohej për në shtratin e lumit Shkumbin.
Ky kërcënim iu bë me dije qeverisë së Beogradit dhe që nga ai moment Tito as që e çoi nëpërmend që të urdhëronte mbylljen e portave të Ohrit. Kohera të frikshme, por është fakt se liqeni është aty sot e kësaj dite. Tashmë dy vendet duhet ta mbrojnë së bashku këtë pasuri të UNESCO.

original source: konica.al

Albanian side of Lake Ohrid, inscribed into UNESCO

Lake Ohrid Albanian side is inscribed into UNESCO, joining the Macedonian part of the Lake OHRID, which is part of world heritage since 1979 as a natural heritage, and in 1980 as a cultural heritage. Lake Ohrid is one of 19 mixed heritage worldwide, cultural and natural property.
Today in BAKU, Azerbajan, was voted that Albanian side of Lake Ohrid be joined to the other part of the lake, as a world protected property.

Why this moment is important? Because the integrity of this lake can not be preserved if the whole lake is treated, protected and managed as a whole.
Three years ago, designed to support both countries in their efforts to protect the Ohrid Lake area, the project “Towards strengthened governance of the shared transboundary natural and cultural heritage of the Lake Ohrid region” focused on the protection of culture as well as nature, recognising their multiple values, addressing the main threats and harnessing opportunities through a sustainable development approach.
It aimed to profile this transboundary area by assessing its values and opportunities for sustainable development, and to improve capacities for the effective management of natural and cultural heritage. The project served to build a participatory process for integrated management planning and the preparation of a dossier by the Albanian authorities to extend the World Heritage property to the Albanian part of the Lake Ohrid region.


The project was coordinated by UNESCO in partnership with the authorities of both countries, as well as the three Advisory Bodies to the World Heritage Convention (ICOMOS International, IUCN and ICCROM), and is financed by the European Union with the co-financing by the government of Albania.

The project “Towards strengthened governance of the shared transboundary natural and cultural heritage of the Lake Ohrid region” was co financed by European Union, contributing 1.7 million EUR to the project in the framework of its assistance to pre-accession countries in the field of Environment and Climate Change. Additionally, the Government of Albania financed 170,000 EUR, bringing the total budget for this three-year project to approximately 1.87 million EUR.

Here is the page of the Project

https://whc.unesco.org/en/lake-ohrid-region