Pogradeci, e keni eksploruar të gjithin?/ Pogradec, have you fully explored it?

Qyteti i Pogradecit, i banuar që nga periudha neolitike, ndodhet i shtrirë në një peisazh mahnitës blu të liqenit dhe pranë kodrave të gjelbëra të rrethuara nga disa male. Liqeni i Ohrit, liqeni më i thellë në Ballkan, është krijuar para më shumë se 2 milion vitesh dhe në brigjet e tij ndodhen disa monumente unike kulturore. Si pjesë e kësaj trashëgimie unike kulturore dhe natyrore njerëzit që jetojnë në këtë zonë kanë zhvilluar dhe ruajtur tradita e kulinarisë, artizanatit dhe kanë ofruar mikpritje për vizitorët prej mijëra vjetësh.
Nëse pyet një turist për atraksionet që kanë parë në Pogradec, në rajonin e liqenit të Ohrit ata do të përmendin Bazilikën në Lin, Kalanë në Pogradec, Gurin e Kamjes, Urën e Golikës dhe varret e poshtme të Selcës. Nëse do t’i pyesni nëse i kanë vizituar këto vende, shumë pak veta do të thonë po, si rezultat i mungesës së infrastrukturës dhe investimeve në këto monumente. Është e vështirë për vizitorët që të kalojnë dhe të zbulojnë këto vende të mrekullueshme dhe të mësojnë për historinë që ato mbartin. Këto monumente nuk janë zbuluar plotësisht nga publiku, në fakt, ato janë harruar dhe braktisur dhe janë jotërheqëse për vizitorët. Sidoqoftë, sektori i turizmit në Bashkinë e Pogradecit ka disa ide për zhvillimin e këtyre vendeve dhe t’i kthejnë në atraksione turistike që duhen parë patjetër.

Bazilika e Linit: Gjithë popullsia lokale dhe të tjerë që jetojnë jashtë kësaj bashkie, e dinë rëndësinë historike të këtij vendi. Ai duhet të jetë plotësisht ose pjesësrisht i hapur për të gjithë vizitorët. Aktualisht, vetëm një pjesë e vogël e mozaikut të bazilikës mund të shihet. Arkitektura në këtë baptister është aq rrallë për territorin e shtetit shqiptar sa që të ngjashëm në llojin e vet vetëm baptisterin e Butrintit, për këtë arsye duhet të njihet pasuria e kësaj trashëgimie nga komunititeti dhe vizitorët. Pikat e informacionit, tabelat, fotografi dhe përshkrime për artefaktet, duke përfshirë dhe dhomat e bazilikës, janë të nevojshme por duhet të instalohen me kujdes që të ruajnë ambientin sepse zbulimi i këtij sajti është një eksperiencë unike dhe e pakrahasueshme me sajtet e tjera të super-promovuara. Një zyrë për turistët duhet të vendoset që të ofrojë bileta për vizitorët, ndërkohë duhen punësuar specialistë që të kujdesen për mirëmbajtjen e ambientit dhe ruajtjen e këtij vendi historik.

Guri Kamjes. Shumë pak njerëz mund të shkojnë për shkak të rrugës. Ky është një vend mjaft i veçantë, një shkëmb i formuar miliona vjet më parë dhe i ekspozuar ndaj erozionit, ka të gdhendura shkrime të lashta. Për shkak se ky monument natyror është i vështirë dhe i rrezikshëm shumë pak njerëz kanë arritur në majë. Nëse rrugët rreth Gurit të Kamjes do të përmirësoheshin, më shumë njerëz nga të gjitha moshat mund ta shijojnë pamjen fantastike të të gjithë zonës së Mokrës dhe liqenit. Duhen instaluar tabelat me informacion për historinë dhe legjendën e këtij monumenti të rrallë natyror.

Kalaja e Pogradecit.
Rrënoja e kalasë janë lehtësishme të aksesushme, e cila ndodhet në kodër fare pranë qytetit të Pogradecit, edhe pse rruga nuk është e gjitha e asfaltuar, udhëtimi zgjat vetëm 20 minuta. Panorama që të ofrohet është e mrekullueshme, por janë të nevojshme tabelat që të orientojnë se si të shkosh në kala. Rruga duhet të përmirësohet për vizitorët që duan ta bëjnë në këmbë ose me biçikletë. Me investime të vogla kjo kala mund të promovohet si destinacion kulturor dhe për turizëm ekologjik. Në kala mund të vendosen tabela përshkruese që të informojnë vizitorët për historinë dhe zonat e banuara. Mund të vendoset një ballkon nga ku mund të vëzhgohet panorama me një teleskop e gjithë qytetit dhe liqenit.
Këto janë disa rekomandime janë bërë nga sektori i turizmit në Bashkinë e Pogradecit, të cilat duhen adresuar në qeveri, meqënëse monumentet e mbrojtura janë në juridiksionin e tyre dhe askush përveç tyre nuk mund të restaurojë apo modifikojë këto monumente. Është e rëndësishme të thuhet se këto monumente nuk janë dëmtuar, por janë ruajtur dhe bërë të aksesueshme për vizitorët. Pogradeci ka një potencial të madh për turizëm dhe jo vetëm në sezonin e verës, por gjatë gjithë vitit. Ne jemi të hapur për investime dhe projekte të reja për t’i kthyer këto asete natyrore, kulturore dhe historike më të dukshme dhe të prekshme duke i kthyer kështu krenarinë e rajonit të liqenit të Ohrit.

Dorian LEKA, Drejtor i Turizmit, Rinisë dhe Sporteve në Bashkinë e Pogradecit


Pogradec, have you fully explored it? 
**
The City of Pogradec was settled in the Neolithic period, situated in an amazing landscape of blue set against a green background, surrounded by a ring of mountains. Lake Ohrid, the deepest lake in the Balkans, was created more than two million years ago, and its shores are home to unique cultural monuments. As part of this special natural and cultural heritage, the people living in the area have developed and preserved culinary traditions, crafts, artisanship and provided hospitality for visitors over the millennia.
If you ask a tourist to name the attractions in Pogradec, in addition to Lake Ohrid they will mention the Basilica at Lin, the castle at Pogradec, Kamje Stone”, Golik Bridge, and the Tombs of Lower Selca. If you ask a tourist or a resident, whether they have explored these places, few will answer yes, as a result of the lack of investment made in these iconic monuments. It is difficult for travelers to access and explore the magic of these places and experience the history they possess. These monuments are not fully unveiled to the public, rather, they lie forgotten and abandoned. However, the tourism sector of Pogradec Municipality has some ideas on how to develop these places and turn them into must-see destinations.
Basilica of Lin. All of the local population, and also some people from outside the municipality, know of its historical importance. It should be fully or partially opened to the public. Currently, only a small part of the basilica mosaic can be seen.
The architecture of the baptistery is rare, comparable only with the one at Butrint, which is why it should be unveiled to the public to display proudly to the community and visitors the rich heritage of this region. Information points, signage, photographs and descriptions about the artifacts, including the basilica rooms, are needed and they should be discreetly installed in order to preserve the ambience of the place and also because the experience of discovery that one gains is unique and incomparable with over-promoted sites. A tourist office could be set up to offer tickets to visitors, while specialists must be employed to care for the maintenance and preservation of this historical place.
Guri Kamjes (Kamje Stone). Very few people manage to climb its top. This is a unique place, where a rock, formed millions of years ago and exposed from erosion, is inscribed with ancient scripts. However, as this natural monument is difficult to reach very few people make it to the top. If the paths around Guri Kamjes would be improved more people of all ages could enjoy the amazing panorama of the whole Mokra region and the lake. Signage needs to be installed along with information on the history and legends of this unique natural monument.
Pogradec Castle. If you get to the Fortress, you will still wonder if there is any survived element to indicate that you are in the ruins of a fortress or not. The panorama is excellent, although there is no information on display about this castle. This place is an excellent panorama view point but also needs signage, including on how to reach it. The road should be improved for visitors to walk along or ride a bike. With relatively small investments this castle can be promoted for cultural and ecotourism, with explanations given inside the castle area to inform visitors of its history and that of the local inhabited areas. A panoramic balcony with telescope could be installed where visitors can stay and enjoy the view of the whole city of Pogradec.
Some recommendations have been made by the tourism sector at Pogradec Municipality that need to be addressed by central government, since protected monuments fall under their jurisdiction and no-one else can undertake restoration work or modify the building. It is essential that this monument is  not damaged, but preserved and made accessible to visitors. Pogradec has much potential in tourism, and not just for the summer, but throughout the whole year. We are open to seeing more investments, more projects, to make these natural, cultural and historical assets more prominent and visible, bringing pride to the community of the Lake Ohrid region.

Dorian LEKA, Director of Tourism, Culture Youth and Sport Municipality of Pogradec