Gjetjet per ndotesit e Liqenit te Ohrit ne kuader te projektit e financuar nga Bashkimi European “Evidence based campaign “Protecting Lake Ohrid”.
Liqeni i Ohrit dhe pellgu ujembledhes i tij mbetet nje ekosistem vital me shume asete, pasuria dhe larmia e te cilave jane edhe arsyet kryesore pse njerezit kane zgjedhur te jetojne ne kete rajon. Kerkimet shkencore tregojne nje lidhje te qarte midis ekonomise dhe burimeve te shendetshme te liqenit te Ohrit.
Por studimet e kryera ne dy dekadat e fundit, kane argumentuar keto probleme shume serioze mjedisore qe kerkojne jo vetem evidentimin e tyre por dhenien edhe te alternativave per zgjidhjen e tyre. Keshtu :
- Perqendrimet e fosforit ne pjese te caktuara te tij jane aq te larta sa qe mund te shkaktojne rritje te tepruar te algave te cilat fillimisht e kthejne ujin ne ngjyre te gjelber dhe me pas algat zene gjithe siperfaqen ujore prane bregut. Algat do te pengojne perdorimin e ujit per argetim (per te notuar, levizjen e varkave etj.) dhe do te pakesojne nivelin e oksigjenit, çka gje qe do sjelle ndryshime dramatike te jetes bimore e te peshkut ne liqen.
Fosfori i cili shkakton keto probleme vjen nga shkarkimet e ujërave te zeza dhe nga shpelarja e siperfaqeve bujqesore, pyjore dhe urbane. Sasia e fosforit qe futet ne liqen duhet te zvogelohet, per te patur nje ekosistem te shendetshem dhe nje shfrytezim sa me te kendshem te liqenit nga banoret dhe turistet qe frekuentojne kete zone.
- Prania e stoqeve te sterileve e te mineraleve ne pellgun ujembledhes ka shkaktuar rritjen e vazhdueshme te permbajtjes se metaleve te renda si Fe, Cu, Ni, Co dhe Cr ne ujin e liqenit dhe ne sedimentet e tij, çka perben nje rezik potencial per intoksikimin e botes ujore ne liqen. Disa nga keto metale jane biakumuluar te peshqit, zogjte dhe demtojne potencialisht shendetin e njerezve qe ushqehen me keto kafshe.
Meqenese keto metale infiltrojne ne ujërat nentokesore ato perbejne rrezik edhe per njerezit qe marrin ujin e pijshem nga keto zona. Nga pervoja e vendeve te tjera eshte vertetuar se marrja nepermjet ushqimit per nje kohe te gjate e ketyre metaleve dhe e metaleve te tjera qe hasen ne keto zona, ka shkaktuar efekte te tmerrshme ne shendetin e njerezve.
Ka edhe probleme te tjera, (gjuetia pa kriter e peshkut dhe e zogjve, demtimi i disa zonave te shumimit te tyre, demtimi i burimeve ujore, lumenjve, tokes bujqesore apo ndryshimin e bregut te liqenit nga zhvillimi), si dhe te pasurive kulturore te rajonit, per te cilat duhet nje Plan Veprimi i cili parashtron menyrat per uljen e ndotjes nga keto elemente, identifikon strategji te pershtatshme per restaurimin e pjeseve te kontaminuara, si dhe rekomandon zgjidhje perkatese.